22 ނޮވެމްބަރ 2025 - 22:50
ހއ. ފިއްލަދޫން ޓޫރިޒަމްގެ ބޭނުމަށް ދޫކުރި ބިންތަކަށް އޮޑިޓް އޮފީހުން ބުނާ ގޮތަށް ކުލި ކަނޑައަޅައިފި ނަމަ ލިބޭ ގެއްލުން މާ ބޮޑުވާނެ ކަމަށް ބުނެ އެ ރަށު ކައުންސިލުން ރައްދު ދީފި އެވެ.
ފިއްލަދޫ ކައުންސިލުން މިދިޔަ އަހަރު ބަޖެޓު ހޭދަކުރީ އެ އަހަރަށް ކައުންސިލު ބަޖެޓު ފާސްކުރި ގޮތާ އެއްގޮތަށްތޯ ބެލުމަށް ހަދާފައިވާ އޮޑިޓްގައި ބުނެފައިވާ ގޮތުން، ޓޫރިޒަމަށް ބިން ދޫކުރަން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ އުސޫލާ ހިލާފަށް ކައުންސިލް އިދާރާ އިން ޕްރޮޕޯސަލްތައް އިވެލިއޭޓްކުރުމާއި ޕްރޮޕޯސަލްތަކާ ހިލާފަށް އެއްބަސްވުންތައް ތައްޔާރުކުރުމުގެ ސަބަބުން އެ އެއްބަސްވުންތަކުގެ މުއްދަތުގައި 69.9 މިލިއަން ރުފިޔާގެ ގެއްލުން ވާނެ އެވެ.
އެ ރިޕޯޓަށް ރައްދު ދީ، ކައުންސިލުން ނެރުނު ބަޔާނުގައި ބުނީ ކައުންސިލުން ދީފައިވާ މައުލޫމާތާއި ކޮށްފާއިވާ ކޮމެންޓުތަކާއި ކައުންސިލުން އާއްމުކޮށްފައިވާ އުސޫލަށް އޮޑިޓް ރިޕޯޓުގައި ރިއާޔަތްކޮށްފައިނުވާ ކަމަށެވެ.
އޮޑިޓް ރިޕޯޓުގައި ވަނީ ބިންތައް ދޫކުރުމުގެ ކުރިން އެ ތަންތަަނަށް ބޭނުންވާ އަަސާސީ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދެވޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖައްސާފައި ނެތުމުން އެ ބިންތައް ބޭނުން ކުރަން ނުފެށޭކަން ފާހަގަކޮށްފަ އެވެ.
ކައުންސިލުން ބުނީ ޓޫރިޒަމް ޒޯނުން ކުއްޔަށް ދޫކުރަން ހުޅުވާލި އެ ބިންތަކަކީ އެއްވެސް ފަރާތަކަށް މިލްކުވާނެ ހަރު މުދަލެއް ނޫންކަމަށާއި ދޫކޮށްފައިވާ ބިންތަކުގައި އިމާރާތްކޮށް އެކަމަށް ކަރަންޓުގެ ހިދުމަތަށް އެދުމުން ފެނަކައިން އެ ހިދުމަތް ރަނގަޅުކުރުމާ އެކު ފޯރުކޮށްދެވޭނެ ކަމަށް ދެކޭ ކަމަށެވެ.
ރަށުގައި އަލަށް އާބާދުވަމުން އަންނަ ސަރަހައްދުތަކަށް ބޭނުންވާ ކަރަންޓުގެ ހިދުމަތް ދިނުމަށް ފެނަކައިން މިހާރުވެސް ނެޓްވޯކް އަޕްގްރޭޑް ކުރާ ކަމަށް ބަޔާނުގައި ވެ އެވެ.
"ގާނޫނީ ގޮތުން ގަނެވިއްކުމުގެ މުއާމަލާތެއް ކުރެވޭނީ އެ މީހެއްގެ މިލްކުގައިވާ އަމިއްލަ މުދަލުގެ މައްޗަށެވެ. ޓޫރިޒަމް ޒޯނުން އެއްވެސް ބިމެއް އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ވިއްކުމުގެ ފުރުސަތު މި ކައުންސިލުން ދީފައިނުވާނެކަން ފާހަގަކުރަމެވެ. އަދި މި ކައުންސިލުން ވެސް އެއްވެސް ބިމެއް ވިއްކާފައެއް ނުވާނެ އެވެ،" ބަޔާނުގައި ވެ އެވެ.
"މިހެން މިކަން އޮތުމާއި ހެދިފައިވާ އެޤްރީމެންޓްތަކުގައި ލީސް ޓްރާންސްފާ ފީގެ އަދަދު އޮޑިޓަށް ލިޔެކިއުމުން ފެންނަން އޮތްއިރު، އެ އަދަދަށް ވުރެ ބޮޑު ފައިދާއެއް ލީސް ޓްރާންސްފާ ފީގެ ގޮތުގައި ނަގާފައިވާނެކަމަށް ބެލެވޭ ކަމަށް އޮޑިޓް ރިޕޯޓްގައި އޮތް އޮތުމަކީ އެއްވެސް ހެއްކެއް އެކަމުގެ މައްޗަށް ފެންނަންނެތް ވަރަށް ޒިންމާދާރު ކަން ކުޑަ ގޮތެއްގައި ލިޔުއްވާފައިވާ ކަމެއްކަމަށް ދެކެމެވެ."
ޕްރޮޕޯސަލްތައް އިވެލުއޭޓްކުރުމުގެ ސަބަބުން ކުއްޔަށް ދޫކޮށްފައިވާ ބިންތަކުގެ ތެރެއިން އަށް ބިމަކުން ކުއްޔަށް ދީފައިވާ މުއްދަތަށް ކޮންމެ 10 އަހަރަކުން އެއް ފަހަރު މަހުކުލި 25 ޕަސެންޓް އިތުރުކޮށް ހިސާބުކުރުމުން ވެސް ކައުންސިލު އިދާރާއަށް އާމްދަނީގެ ގޮތުގައި ޖުމްލަ 55 މިލިއަން ރުފިޔާގެ ގެއްލުން ވެދާނެ ކަމަށް އޮޑިޓް ރިޕޯޓުގައި ވެ އެވެ.
އެކަމަށް ރައްދު ދީ، ކައުންސިލްގެ ބަޔާނުގައި ބުނީ ޓޫރިޒަމަށް ހުޅުވާލި 99 ބިމަށް ހުށަހެޅި 600 އަށްވުރެން ގިނަ ބިޑްތައް އިވެލުއޭޓްކޮށްފައިވާ ކަމަށެވެ. އެކަމަށް ހުށަހެޅި ބިޑްތަކުގެ ތެރެއިން، އަހަރުން އަހަރަށް ކުލި އިތުރުވާގޮތަށް ޕްރޮޕޯޒަލް ހުށަހަޅާފައިވަނީ ހަމައެކަނި ދެ ފަރާތަކުން ކަމަށާއި އެ ދެ ފަރާތުން ވެސް އިވެލުއޭޝަން މަރުހަލާއާ ގުޅިގެން އެއްވެސް ޝަކުވާއެއް ކައުންސިލަށް ހުށަހަޅާފައިނުވާކަމަށް ބުންޏެވެ.
އެހެންވެ، އުސޫލުގައި އޮތްގޮތް އެންމެންނަށް ފަހުމްވެފައިވާކަން ފާހަގަވާކަމަށާއި އޮޑިޓް ރިޕޯޓްގައި އުސޫލު މާނަކޮށްފައިވަނީ މުޅިން އެހެން ގޮތަކަށް ކަމަށް ބުންޏެވެ.
އޮޑިޓުގައިވާ ގޮތުން ޕްލޮޓް ނަމްބަރު BP-38 ބިމަށް ހުށަހެޅި ޕްރޮޕޯސަލްގައި ސީއެސްއާރުގެ ގޮތުގައި އަހަރަކަށް 115،000ރ. ދޭނެ ކަމަށް ހުށަހެޅިޔަސް، އެ ބިން ކާމިޔާބުކުރި ފަރާތާ އެކު ވެފައިވާ އެއްބަސްވުމުގައި ސީއެސްއާރުގެ ގޮތުގައި ދޭންޖެހޭނެ ކަމަށް ހިމަނާފައި ވަނީ ދެ އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އަހަރަކު މަދުވެގެން 57،000ރ. ގެ މަގުން ޖުމްލަ 115،000ރ. އެވެ. އޭގެ ސަބަބުން އެއްބަސްވުމުގެ މުއްދަތުގައި ފަސް މިލިއަން ރުފިޔާގެ ގެއްލުމެއް ވެދާނެ ކަމަށް އޮޑިޓުގައި ވެ އެވެ.
"އާއްމު ގޮތެއްގައި، ރިސޯޓުތަކާއި ފަޅުތަކާއި ޓޫރިސްޓް ހޮޓާ ހިންގުމަށް ބިން ނެގުމަށް ބިޑު ކުރުމުގެ މަރުހަލާގައި ފަހުގެ މުއްދަތެއްގައި ބޮޑު ކުއްޔެއް ދޭ ގޮތަށް ބިޑު ހުށަހަޅަނީ އެ ބިޑު ކާމިޔާބުކޮށް ބޮޑު ކުލި ދެއްކުމުގެ ކުރިން ބިން ދޫކޮށްލުމުގެ ބޭނުމުގައިކަން ފާހަގަ ކުރެވެ އެވެ،" ބުންޏެވެ.
"މިގޮތަށް އަގު ހުށަހަޅައިގެން ފުރަތަމަ އަހަރު ތެރޭ ނުލިބޭނެ ކުއްޔަކަށް ނުވަތަ އެންމެ ފަހު އަހަރު ތަކުގައި ލިބޭނެކަމަށް ހުށަހަޅާ އެވްރެޖް ކުއްޔަކަށް ބަލައިގެން މާކްސް ދިނުމަކީ ނުލިބޭނެ ކުއްޔެއްގެ މައްޗަށް ބުރަވެ އެ ފަރާތަށް ދެވޭ ނާޖާއިޒް ފާއިދާއެއް ކަމުގައި މި ކައުންސިލުން ދެކެމެވެ. އަދި ބިޑް ހުށަހެޅި ގިނަ ފަރާތްތަކަށް ކުރެވޭ ބޭއިންސާފެއްކަން ވެސް ގަބޫލުކުރަމެވެ. އެހެންކަމުން ޓޫރިޒަމް ޒޯނުން ބިން ދޫކުރުމުގެ އުސޫލުން މި ފުރުސަތު އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ދެވިފައިނުވާކަން ފާހަގަ ކުރަމެވެ،"
ކައުންސިލުން އިވެލުއޭޓްކުރި ގޮތަށް 7،067 އަކަފޫޓުގެ ބިމުން 117 މަސް ދުވަހުން ޖުމްލަ 1.4 މިލިއަން ރުފިޔާ ލިބޭނެ ކަމަށް ބުންޏެވެ. ނަމަވެސް، އޮޑިޓް އޮފީހުން އިވެލުއޭޓްކުރުމަށް ބުނާގޮތަށް އެކަން ކުރުމުން އާމްދަނީ ލިބޭނީ މަދުންނެވެ. އެގޮތުން، 7،067 އަކަފޫޓުގެ ބިމުން ފުރަތަމަ ހަތް އަހަރު ޖުމްލަ 826،839ރ. އަދި ބާކީ ތިން އަހަރު 508،824ރ. އާއެކު ޖުމްލަ 1،335،663ރ. ލިބޭނެ އެވެ.
އޮޓިޑް ރިޕޯޓުން ފާހަގަކޮށްފައިވާ BP31 ބިމުން ކުރިއަށް އޮތް 20 އަހަރު ލިބޭނެ ކަމަށް ބެލެވޭ އާމްދަނީ އިވެލުއޭޓްކޮށްފިނަމަ 17،850 އަކަފޫޓުގެ ބިމަށް 237 މަސް ދުވަހުގެ ތެރޭގައި 6,091,848ރ ލިބޭނެ އެވެ. އެކަމަކު، އޮޑިޓް އޮފީހުން ބުނާގޮތަށް އޮޑިޓްކޮށްފިނަމަ އެ ބިމަށް ޖުމްލަ ލިބޭނީ 3،603،915ރ
ކަމަށް ވެސް ބުންޏެވެ.
"މަތީގައި ބަޔާންކޮށްގައިވާ ތާވަލްތަކަށް ބަލާއިރު 20 އަހަރު ދުވަހުގެ ފައިދާގެ އަންދާޒާ އާއި މި ކައުންސިލުން އުސޫލާ އެއްގޮތަށް އިވެލުއޭޓްކޮށްފައިވާ ގޮތުން އަންނަ އަންދާޒާއަށް ބަލާއިރު އޮޑިޓުގައި އެ ބޭފުޅުންގެ އަމިއްލަ މާނަކުރުމުގެ މައްޗަށް ފިގާތައް ހަދާފައިވާ ގޮތުން ލިބޭ އާމްދަނީގެ ފައިދާ ކުޑަކަން ފާހަގަވެ އެވެ." ބަޔާނުގައި ވެ އެވެ.
ކައުންސިލުން ބުނީ އޮޑިޓް ރިޕޯޓުގައި ޓޫރިޒަމް ޒޯން ޕްރޮޖެކްޓުގެ މުޅި ސްކޯޕަށް ބެލުމެއްނެތި އަދި އެ ކަމުގައި އާއްމުންނާއި ދާއިރާގެ ފަންނީ މީހުންނާ ކުރި މަޝްވަރާތަކުގައި ލިބުނު ހިޔާލުތަކަށް ބެލުމެއް ނެތި، އޮޑިޓްކުރި ޓީމްގެ އަމިއްލަ ހިޔާލެއްގެ މައްޗަށް މާނަކޮށް ގޮތްނިންމާފައިވާ ކަމަށެވެ. ނަމަވެސް، އެ ރިޕޯޓުގައި އިސްލާހުކުރަން ފާހަގަކުރި ކަންކަން ރަނގަޅުކުރާނެ ކަމަށާއި އަދި ބަދަލު ހޯދަންޖެހޭ ނަމަ އެ ބަދަލު ހޯދާނެ ކަމަށް ބުންޏެވެ.